Kancelaria Adwokacka adwokat Izabela Kałczuga

Ślub jednostronny – dla kogo i na jakich warunkach

Zawarcie ślubu kościelnego z osobą niewierzącą,  z osobą, która nie jest katolikiem, a jest innego wyznania, np. jest muzułmaninem jest praktycznie i prawnie możliwe i dopuszczalne i wbrew pozorom nie jest czyś bardzo rzadkim. Kwestie związane małżeństwem jednostronnym reguluje Instrukcja Episkopatu Polski o przygotowaniu do zawarcia małżeństwa w kościele katolickim (13 XII 1989).

Określa ona ślub jednostronny jako zawarcie ślubu pomiędzy katolikiem, a ze strony niekatolickiej:

Ø z nieochrzczonymi (przeszkoda zrywająca);

Ø z ochrzczonymi poza Kościołem katolickim;

Ø z osobami, które formalnym aktem odstąpiły od Kościoła katolickiego;

Ø z osobami, które wprawdzie nie odstąpiły od Kościoła formalnym aktem, ale deklarują się jako niewierzące;

Ø z niepraktykującymi.

Niewierzącymi nazywamy tych, którzy byli ochrzczeni w Kościele katolickim, a potem praktycznie z niego wystąpili i są znani jako odstępcy lub zwalczają Kościół. W szczególności należy tu zaliczyć tych, którzy odstępstwa dokonali publicznie, tak że tego faktu nie da się ukryć, a ich postępowanie daje powszechne zgorszenie wiernym lub którzy ściągnęli na siebie kary kościelne za apostazję i uporczywie w nich trwają.

Przez osoby, które formalnym aktem odstąpiły od Kościoła, należy rozumieć tych, którzy dokonali odstępstwa bądź na piśmie, bądź wobec dwóch świadków, bądź ujawnili swoje faktyczne wystąpienie z Kościoła wobec przedstawiciela władzy kościelnej, o ile takie stanowisko zewnętrzne pokrywa się z ich przekonaniem wewnętrznym. Analogicznie rozumie się powszechnie pojęcie apostazji.

Zgodnie z postanowieniami Instrukcji, przy zawieraniu małżeństwa, strona niekatolicka musi zostać poinformowana o zobowiązaniach strony katolickiej i musi przyjąć do wiadomości z pełną świadomością treść tych zobowiązań. W przypadku zaś osób, które formalnie odstąpiły od Kościoła wymagane jest zobowiązanie strony niekatolickiej, że nie będzie ona przeszkadzała stronie katolickie w wypełnianiu praktyk religijnych oraz że nie będzie stawiać przeszkód, co do tego, aby wspólne dzieci zostały ochrzczone i wychowywane w duchu katolickim. Te same normy należy zastosować do tych, którzy:

Ø uważają się za niewierzących lub ateistów;

Ø wprawdzie nie formalnie, ale praktycznie i publicznie odstąpili od Kościoła, tak że faktu tego odstępstwa nie da się ukryć;

Ø trwają notorycznie w cenzurach kościelnych;

Ø ostentacyjnie nie praktykują.

Przed zawarciem małżeństwa mieszanego wymagane jest uzyskanie dyspensy lub zezwolenia, do wydania którego uprawniony jest  duszpasterz strony katolickiej, jak i ten, na terenie którego zamieszkuje strona niekatolicka.  

Duszpasterz zapoznając się z niekatolikiem pragnącym zawrzeć małżeństwo z katolikiem, powinien wywnioskować na podstawie przeprowadzonej rozmowy, jakie wartości religijne, moralne i światopoglądowe posiadają strony, a zwłaszcza strona niekatolicka. Niezależnie od tego, czy jest ona ochrzczona czy nie, wierząca czy też wychowana bez wiary lub od wiary odstąpiła, duszpasterz, zachowując delikatność wobec reprezentowanych przekonań, wyjaśni otwarcie zasady nauki katolickiej dotyczącej jedności, nierozerwalności małżeństwa oraz jego celów.

Do duszpasterza należy także uznanie, jak dla dobra rodziny i jej przyszłości potrzebna jest jedność małżeńska, zwłaszcza duchowa.

Obydwie strony: katolicka i niekatolicka podpisują oświadczenia i przyrzeczenia w 3 egzemplarzach. Jeden egzemplarz tych zobowiązań duszpasterz załącza do protokołu przedślubnego, drugi wysyła do Kurii wraz z prośbą o zezwolenie na małżeństwo mieszane, trzeci przekazuje stronie katolickie

Po uzyskaniu odpowiednich dyspens i zezwoleń, małżeństwo mieszane powinno zostać zawarte według odpowiednio dobranej formy mieszczącej się w odnowionym obrzędzie zawierania maleństwa. Zabronione jest jednak zawieranie małżeństw przed kapłanem lub diakonem i ministrem niekatolickim w ten sposób, że każdy wykonuje swój obrzęd. Nie zezwala się, by przed lub po katolickim obrzędzie miał miejsce inny obrzęd religijny dla wyrażenia lub odnowienia zgody małżeńskiej.

W czasie ślubu kościelnego jednostronnego dozwolona jest obecność niekatolickiego duszpasterza. Może on np. przeczytać fragment Pisma św. Lub wygłosić mowę. Narzeczony/narzeczona, który nie należy do Kościoła nie przystępuje do Komunii, nie wykonuje znaku Krzyża, a składanej przysięgi małżeńskiej nie kończy słowami: „Tak mi dopomóż Panie Boże Wszechmogący w Trójcy Jedyny i Wszyscy Święci".

 

Adw. Izabela Kałczuga