- Dostaję na dwójkę dzieci co miesiąc 200 zł, co ja mogę zrobić?
- Ile alimentów dostanę na dziecko?
- Czy mogę podwyższyć alimenty na dziecko?
Te i wiele innych pytań zadają rodzice, na których spadł trud samotnego rodzicielstwa.
Jak wynika z doniesień medialnych w związku z programem Rodzina 500 + obniżyła się liczba pozwów o alimenty, jednak spraw o alimenty w sądach są tysiące, bowiem to na rodzicach spoczywa obowiązek świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać (w uzasadnionych przypadkach alimenty mogą być płacone przez dziadków na wnuki).
Samo złożenie pozwu o alimenty dla większości nie jest przeszkodą w dochodzeniu roszczeń przed sądem. Problemem wydaje się być udowodnienie, że alimenty powinny być orzeczone w wysokości przez nas określonej, a nie niższej. Powyższe nastręcza wiele problemów, istną łamigłówką dla składającego pozew jest wykazanie potrzeb dzieci, czy też możliwości zarobkowych i finansowych zobowiązanych do świadczeń alimentacyjnych.
TABELA ALIMENTÓW
Ustawodawstwo polskie nie zna pojęcia „tabela alimentów”. Polskie sądy rodzinne ustalają wysokość alimentów po ustaleniu usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
W przypadku Niemiec, sądy rodzinne stosują przy ustalaniu wysokości alimentów dla dzieci tzw. Düsseldorfer Tabelle, której celem jest standaryzacja wysokości alimentów. Wysokość alimentów zależna jest od dochodów netto dłużnika alimentacyjnego i wieku dziecka i oscyluje w granicach od 342 do 527 Euro.
W 2016 roku Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych wystąpiło z propozycją w zakresie wprowadzenia w Polsce tabel alimentacyjnych na wzór działający w Niemczech, które nie miałyby charakteru wiążącego, ale stanowiły wskazówkę dla Sędziów.
Argumenty „za” z punktu widzenia rodziny:
- brak jasnych dla stron postępowania zasad ustalania wysokości alimentów;
- ostry spór w zakresie wysokości świadczenia alimentacyjnego przekłada się na relacje między rodzicami i dziećmi oraz generuje dalsze spory rodzinne (np. w zakresie uregulowania kontaktów, władzy rodzicielskiej itp.);
- skonfliktowani rodzice nie są w stanie zgodnie uczestniczyć w procesie wychowania dziecka co jest sprzeczne z dobrem dziecka.
Argumenty „za” z punktu widzenia sądu:
- rosnąca liczba spraw w sądach;
- odległe terminy rozpraw;
- zawiłość spraw alimentacyjnych pod względem faktycznym i prawnym, długotrwałe postępowanie dowodowe.
W odpowiedzi na interpelację, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Łukasz Piebiak (http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=5729EB85)wskazał, że „Aktualnie w Ministerstwie Sprawiedliwości nie toczą się prace, mające na celu wypracowanie tabel alimentacyjnych, zgodnie z postulatami w tym zakresie. Wydaje się jednak, że również w polskiej praktyce można odwołać się do pewnych obiektywnych kryteriów, takich jak przeciętne koszty utrzymania i zależność kosztów utrzymania od wieku uprawnionego. Kwoty zróżnicowane ze względu na wiek dziecka musiałyby jednak wzrastać wraz z rosnącą kwotą dochodów netto zobowiązanego, stosownie do obowiązującej w polskim systemie prawnym zasady równej stopy życiowej rodziców i ich dzieci. Należy przy tym zauważyć, że dzieci nawet w tym samym wieku, uczące się w tego samego rodzaju szkołach, posiadają usprawiedliwione potrzeby na różnym poziomie. Uzależnione jest to m.in. od ich stanu zdrowia, zainteresowań, czy np. posiadanych talentów. Stąd sztywne określanie kwot niezbędnych na zaspokojenie ich potrzeb, nie wydaje się uzasadnione".
ALIMENTY CZY TYLKO W PIENIĄDZU ?
Rodzice powszechnie utożsamiają alimenty z konkretną kwotą pieniężną, która pozwoli na zakup środków utrzymania i wychowania, np. wyżywienia, odzieży, zaspokojenia potrzeb kulturalnych, pokrycia kosztów leczenia, mieszkania itp.
Dla większości zaskoczeniem jest to, że alimenty mogą przybrać świadczenia w naturze. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka może bowiem polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie dziecka, np. osobiste starania o rozwój fizyczny i duchowy dziecka, codzienne osobiste zaangażowanie w sprawowanie bezpośredniej opieki nad dzieckiem.
Dopiero w przypadku, gdy środki te nie są dostarczane w naturze, sąd ustala ich równowartość w pieniądzu. Na wysokość alimentów mają wpływ: orzecznictwo Sądu Najwyższego, poglądy w doktrynie, aktywność procesowa strony powodowej lub pozwanej, doświadczenie zawodowe i życiowe sędziego, poziom życia w danym regionie , orzecznictwo sądów odwoławczych w danych okręgach.
Adwokat Izabela Kałczuga