Kancelaria Adwokacka adwokat Izabela Kałczuga

Prawo dziadków do kontaktów z wnukami

W art. 113 6 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (dalej k.r.o.) uregulowano prawo do kontaktów z dzieckiem osób, które nie są rodzicami. Zgodnie z tym, przepisy oddziału regulującego kontakty rodziców z dzieckiem stosuje się odpowiednio do kontaktów m.in. dziadków.

Podobnie jak w przypadku uregulowania kontaktów między rodzicem a dzieckiem, także w zakresie ustalenia kontaktów dziadków z wnukami, rola sądu jest subsydiarna, to znaczy, że Sąd rozstrzyga kontaktach tylko w przypadku, gdy dziadkowie i rodzice małoletniego dziecka nie mogą dojść do porozumienia (art. 113 1 § 1 k.r.o.). Oczywiście najważniejszą przesłanką warunkującą rozstrzygnięcie dotyczące kontaktów z małoletnim tak w przypadku rodziców, jak i dziadków, jest dobro dziecka w szerokim tego słowa znaczeniu, a wiec zarówno materialnym jak i odnoszącym się do rozwoju emocjonalnego oraz psychicznego. Bez znaczenia są, więc ambicje rodziców i dziadków oraz ich wzajemne nieporozumienia, o ile oczywiście nie mają lub nie miały wpływu na sytuacje dziecka.

Kontakty dziadków z wnukami obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem, poprzez odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu oraz bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, jak i korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, czyli rozmowy telefoniczne, komunikatory, wideokonferencje.

W kwestii kontaktów dziadków z wnukami wypowiadał się wielokrotnie Sąd Najwyższy, między innymi w uchwale z dnia 14 czerwca 1988r., sygn. akt III CZP 42/88 (OSNC 1989/10 poz. 156) stwierdzając, że "dziadkowie mogą żądać uregulowania osobistych kontaktów z wnukami, jeżeli leży to w interesie dzieci”. W uzasadnieniu powyższej uchwały wskazuje się w szczególności, iż zakres władzy rodzicielskiej nie oznacza wyłączności rodziców w stosunku do dziecka, tym samym władza rodzicielska powinna być wykonywana tak jak tego wymaga dobro i interes dziecka. "Dla pełnego rozwoju jego osobowości rodzice powinni umożliwić dziecku kontaktowanie się z jego krewnymi przy właściwej ich postawie i korzystnym wpływie na dziecko. Kontakty te, wynikające często z silnych więzów emocjonalnych, zwłaszcza dziadków z wnukami, wychowujących je od niemowlęcia, mogą wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka oraz sprzyjają kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny. Takie zachowanie dziadków, okazywanie przywiązania i dbałości o wnuki nie tylko nie kłóci się z interesem dziecka, ale jest ono dla jego dobra."

Niewątpliwie w obecnych warunkach społecznych duże znaczenie przywiązuje się do zachowania prawidłowych relacji członków rodzin wielopokoleniowych. Wynika to zarówno z tradycji, jak i szczególnej roli dziadków w faktycznym wykonaniu pieczy nad małoletnimi wnukami, wspieraniu rodziców w wychowaniu dzieci. W szczególności wskazać należy, iż prawidłowy rozwój dziecka powiązany jest z doznawaniem, jak i okazywaniem uczuć osobom bliskim, wobec tego warunki ku temu powinny być stworzone już od wczesnym momentów egzystencji dziecka i obejmować m. in. kontakty naszych pociech z dziadkami.