Wielokrotnie byłam świadkiem sytuacji, kiedy rodzic zapytany o to, w jaki sposób wykonuje władzę rodzicielską, odpowiadał: "ale o co Pani/Panu chodzi ...".
Tajemne słowo „władza rodzicielska” - to, co mieści w sobie to pojęcie to z całą pewnością w praktyce wie każdy rodzic, w teorii zaś już niekoniecznie...
Władza rodzicielska to pojęcie szerokie i wielowątkowe, trudno zatem w jednym zdaniu prawidłowo je zdefiniować, jednak na początek uświadomić sobie należy, iż dziecko od chwili narodzin podlega władzy rodzicielskiej i choć władza kojarzy nam się z przywództwem, władztwem i kierownictwem - to jednak nie o to w tym wszystkim chodzi.
Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w sposób bardzo ogólnikowy określają, iż władza rodzicielska to w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowywania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Jednak czy po tak sformułowanej definicji każdy z rodziców świadomy jest jak szeroki zakres obowiązków i praw względem dziecka go dotyczy??
Chyba nie …..
Tak więc, po kolei:
Do pieczy nad osobą dziecka należy przede wszystkim:
- obowiązek i prawo do wychowania dziecka: troska o prawidłowy rozwój psychiczny, fizyczny i duchowy, dbałość o rozwijanie zdolności i talentów, zapewnienie odpowiedniego poziomu wiedzy wg zdolności i predyspozycji dziecka, wpajanie zasad moralnych i zasad współżycia społecznego, kształtowanie prawego charakteru;
- obowiązek i prawo kierowania dzieckiem: określenie miejsca pobytu, odebranie od osoby nieuprawnionej, czasowe powierzenie dziecka innej osobie, wybór szkoły, zajęć pozalekcyjnych, kontrola spędzania wolnego czasu, udzielanie dziecku pomocy i rady przy podejmowaniu przez nie decyzji, oddziaływanie na dziecko własnym przykładem i autorytetem;
- obowiązek zapewnienia dziecku środków na jego utrzymanie: zabezpieczenie warunków życia niezbędnych dla rozwoju dziecka: zapewnienie wyżywienia, odzieży, warunków mieszkaniowych, opieki lekarskiej, poczucia bezpieczeństwa polegającym na emocjonalnym wsparciu, bliskości i akceptacji;
- obowiązek
dbałości o zdrowie i bezpieczeństwo dziecka.
Władza rodzicielska z mocy art. 93 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przysługuje obojgu rodzicom. Każdy z rodziców jest uprawniony i zobowiązany do wykonywania władzy rodzicielskiej, jeżeli nie została mu ona odebrana, ani ograniczona, jednakże te kwestie zasługują na szczególną uwagę, więc z pewnością prostymi słowami o prawie zostaną opublikowane w kolejnych odsłonach.
Władza rodzicielska to nic innego, jak rodzaj prawa jaki rodzice mają w stosunku do swego dziecka, jednakże jej wykonywanie wymaga odpowiedzialności i mądrości w postępowaniu, tak w sprawach dziecka, jak i w stosunku do dziecka.
Ale nie zapominajmy też, że „władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny". Są to podstawowe kryteria sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej. Dobro dziecka uzasadnia wniosek, że władza rodzicielska powinna być sprawowana z zachowaniem maksymalnego stopnia staranności. Dobro dziecka należy traktować jako „zespół wartości, zarówno duchowych, jak i materialnych, jakie konieczne są do prawidłowego rozwoju fizycznego dziecka, rozwoju duchowego dziecka, i to w jego aspekcie zarówno intelektualnym, jak i moralnym, należytego przygotowania go do pracy dla społeczeństwa”. Zgodnie z art. 96 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice są obowiązani osobiście wychowywać dziecko i kierować nim. Ten obowiązek polega na oddziaływaniu na rozwój dziecka. Starania o rozwój fizyczny obejmują dbałość o życie i zdrowie dziecka, jego pełną sprawność fizyczną, a w zakresie psychiki dziecka - wpajanie zasad moralności, wyrabianie w dziecku pracowitości, sumienności, poczucia obowiązku, poszanowania cudzej własności. Rodzice powinni zapewnić dziecku, w miarę swoich możliwości, stosownie do potrzeb i możliwości dziecka, odpowiednie wykształcenie oraz możliwość rozwoju jego szczególnych uzdolnień, przygotowywać do pracy odpowiednio do jego uzdolnień, i tak dalej, i tak dalej.
Zgodnie ze stanowiskiem zawartym w orzecznictwie (…) „Rodzic dobrze wykonywający swoją władze dba o dziecko, dba o jego rozwój, o jego naukę, leczenie i dobre samopoczucie, zaspokaja wszystkie potrzeby dziecka w sposób adekwatny i uczy dziecko szacunku i dobrych relacji z innymi członkami rodziny, szkoły, ogólnie społeczeństwa” - VI Nsm 773/13 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie z 2014-05-29.
Tak więc, Drodzy Rodzice, życzę Wam mądrości, cierpliwości i rozwagi, bowiem rola rodzica wydawać się być najprostszą jaką mamy do odegrania w naszym życiu, jednak z perspektywy praw i obowiązków jakie za sobą niesie władza rodzicielska, może się okazać być tą najtrudniejszą…
„Wychowanie dziecka to nie miła zabawa, a zadanie, w które trzeba włożyć wysiłek bezsennych nocy, kapitał ciężkich przeżyć i wiele myśli (…)” - Janusz Korczak „Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie” w : Dzieła tom 7, 1993