Naturalną rzeczą w okresie wakacyjnym są upały. O ile jest to powód do radości dla pracowników przebywających na urlopie, o tyle dla tych, którzy pozostają w pracy, wysokie temperatury są bardzo uciążliwe. To, czy upalny dzień zostanie efektywnie wykorzystany przez pracowników, w dużej mierze zależy od pracodawcy.
Przepisy bhp określają precyzyjnie jedynie dolną granicę temperatur w pomieszczeniu pracy . Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania), nie niższą jednak niż 14°C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają (np. praca w chłodniach).
Natomiast w pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych, temperatura nie może być niższa niż 18°C (§ 30 r.b.h.p.).
W przepisach nie została uwzględniona informacja, jaka maksymalna temperatura może być w pomieszczeniu, w którym pracownicy wykonują swoje obowiązki. Można znaleźć jedynie regulacje dotyczące pracy młodocianych, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac nie mogą oni pracować w pomieszczeniach, w którym temperatura przekracza 30°C, a wilgotność względna powietrza przekracza 65%.
Jakie są obowiązki pracodawcy w czasie upałów?
Zgodnie z art. 94 pkt 2a Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie jej uciążliwości.
Organizm człowieka najlepiej funkcjonuje w temperaturze ok. 17-20°C, w związku z tym przy temperaturach znacznie wyższych należy stworzyć takie warunki, by pracownik czuł się możliwie komfortowo.
W związku z upałami przy organizacji stanowiska pracy zaleca się pracodawcą wykazać się przede wszystkim zdrowym rozsądkiem i w miarę możliwości wprowadzić pewne zmiany organizacyjne jak np. skrócenie czasu pracy, zastosowanie dłuższych przerw, czy rotację pracowników na stanowiskach pracy. Rola sprawnie działającej wentylacji, czy klimatyzacji jest również nie do przecenienia.
Zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, praca w warunkach podwyższonej temperatury powietrza to praca:
- wykonywana na otwartej przestrzeni, przy temperaturze ponad 25°C- wykonywana w pomieszczeniach zamkniętych, przy temperaturze ponad 28°C.
Obowiązkiem pracodawcy w przypadku pracy w warunkach podwyższonej temperatury jest bezpłatne dostarczenie pracownikom napojów - wystarczającym jest zapewnienie pracownikom wody. Jeżeli pracodawca odmówi dostarczenia wody, wówczas może mu grozić kara grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.
W czasie upałów pracodawca może ponadto podjąć decyzję o skróceniu czasu pracy. Jednak nie może on w związku z tym obniżyć wynagrodzenia pracownikom - skrócenie czasu pracy następuje bowiem z jego polecenia.
Inną opcją jest ustanowienie przerw w pracy - np. w przypadku osób wykonujących prace na otwartej przestrzeni pracodawca może zarządzić przerwę w południe, kiedy temperatura jest najwyższa.
Najlepszą zaś, aczkolwiek niewykonalną opcją byłby przestój i przymusowy urlop.Adwokat Izabela Kałczuga