Pojęcia „małoletni” i „nieletni” są często mylone i stosowane zamiennie.
Osoba małoletnia w rozumieniu polskiego prawa cywilnego to osoba, która nie ukończyła 18 lat i nie zwarła małżeństwa (w wyniku jednego z tych zdarzeń uzyskuje się pełnoletniość.
Bycie małoletnim wpływa na zakres zdolności do czynności prawnych oraz na możliwość zasiedzenia nieruchomosci będącej własnością małoletniego lub przedawnienia przysługującego mu roszczenia.
Kiedy zatem dziecko nazwiemy „nieletnim”?
Nieletni – w rozumieniu prawa karnego to osoba, która w momencie popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 17 roku życia. Odpowiada ona karnie tylko w szczególnych przypadkach, określonych w art. 10 § 2 Kodeksu karnego oraz w art. 13 i art. 94 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z 1982 roku, gdzie została zawarta definicja nieletniego i zgodnie z nią:
1. w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji, nieletnim jest osoba do 18 roku życia, przy czym dolna granica wieku nie jest określona,
2. w postępowaniu w sprawach o czyny karalne nieletnim jest osoba, która ukończyła lat 13, ale nie ukończyła lat 17,
3. w zakresie wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych (orzeczonych wcześniej w stosunku do osób opisanych w pkt 1 i 2) – do ukończenia 21 roku życia.
Nieletni odpowiada z zasady przed sądem rodzinnym, a przed sądem karnym w przypadkach określonych w art. 10 § 2 kodeksu karnego, jeżeli nieletni ukończył lat 15 i dopuścił się:
· zamachu na życie Prezydenta (art. 134),
· zabójstwa człowieka (art. 148 § 1-3),
· spowodował ciężki uszczerbek na zdrowiu (art. 156 § 1 lub 3),
· spowodował zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, np. pożar (art. 163 § 1 lub 3),
· dopuścił się piractwa ("klasycznego" nie komputerowego) (art. 166),
· katastrofy w ruchu lądowym (art. 173 § 1 lub 3),
· zgwałcenia zbiorowego(art. 197 § 3),
· wzięcia zakładnika (art. 252 § 1 lub 2)
· czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego (art. 223 §2)
· lub rozboju (art. 280)
może odpowiadać na zasadach określonych w kodeksie karnym, o ile sąd uzna, że okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności wcześniej stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne;
Pamiętajmy zatem, że nasz dziesięcioletni syn lub córka są małoletni, a nie nieletni chyba, że będziemy definiować ich w sprawie z zakresu zapobiegania i zwalczania demoralizacji.