Świadczenie 500+ a alimenty na dziecko - jak to działa?
O programie 500+ na pewno każdy słyszał. Jest to flagowy projekt polskiego rządu mający na celu systemowe wsparcie dla polskich rodzin. Według broszury informacyjnej na oficjalnej stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej program 500+ to 500 zł na każde drugie i kolejne dziecko, bez dodatkowych warunków. Rodziny o niskich dochodach otrzymają wsparcie także na pierwsze lub jedyne dziecko przy spełnieniu kryterium 800 zł netto lub 1200 zł w przypadku wychowywania w rodzinie dziecka niepełnosprawnego. To 6000 zł netto wsparcia rocznego na dziecko. Czy aby na pewno bez dodatkowych warunków?
Nie ulega wątpliwości, iż jest to bardzo popularna forma wspierania polskich rodzin. Tylko w 2016 r. około 2,6 mln Polaków złożyło wniosek o przyznanie świadczenia a w 2017 r., prognozuje się, iż liczba ta tylko wzrośnie. Aby przekonać się o tym, musimy jeszcze trochę poczekać.
Uprawnionym do świadczenia 500+ jest każda rodzina, która spełni określone wymagania, bez względu na stan cywilny rodziców- otrzymać je mogą zatem rodziny, w których rodzice pozostają w związku małżeńskim jak i rodziny niepełne oraz rodzice pozostający w nieformalnych związkach. Świadczenie wychowawcze otrzymywać mogą rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni dziecka ( jest to osoba faktycznie sprawująca opiekę nad dzieckiem jeżeli wystąpiła z wnioskiem o adopcję dziecka) a samo świadczenie wypłacane jest przez okres jednego roku. W swoim artykule skupimy się jednak na rodzicach rozwiedzionych, jakie wymagania muszą spełnić i jakie przeszkody stoją im na drodze.
Kto składa?
W przypadku rodziców, którzy nie są w związku małżeńskim wniosek o przyznanie świadczenia 500+ może złożyć ten rodzic, z którym dziecko zamieszkuje oraz który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. Jeśli jednak rodzice po rozwiedzeniu, żyjący w separacji lub żyjący w rozłączeniu dzielą się opieką nad dzieckiem np. zgodnie z planem wychowawczym, taki wniosek na dziecko, nad którym sprawują opiekę naprzemienną, w ramach swoich nowych rodzin, mogą złożyć oboje. Ważnym jest, iż fakt istnienia planu wychowawczego czy opieki naprzemiennej musi być potwierdzony sądownie tj. orzeczeniem sądu. W przypadku gdy oboje rodzice są uprawnieni do świadczenia, dostaną oni wsparcie na dziecko, ale w wysokości połowy nominalnej miesięcznej wysokości świadczenia tj. co do zasady 250 zł miesięcznie każdy z nich.
Ustalenie alimentów- warunek konieczny?
W przypadku gdy rodzice nie pozostają w małżeństwie, warunkiem koniecznym do przyznania świadczenia z 500+ w 2017 r. jest ustalenie alimentów na dane dziecko od drugiego rodzica, chyba że z przyczyn obiektywnych jest to niemożliwe, gdyż np. drugi rodzic nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany.
Największą zmianą w stosunku do poprzedniego roku jest fakt, iż świadczenie alimentacyjne musi być ustanowione na każde dziecko, dla którego chcemy złożyć wniosek. Nie jest zatem ważne, czy jest to pierwsze i jedyne dziecko, czy dziecko drugie, trzecie etc. – na każde z nich musimy przedstawić tytuł wykonawczy, ugodę sądową, czy umowę o alimenty zawartą w formie aktu notarialnego. W przypadku, gdy nie mamy sądownie (ew. umową o alimenty) ustalonych alimentów na dzieci, mimo, iż drugi rodzic płaci je nam co miesiąc z dobrej woli, nie będzie nam wtedy przysługiwało świadczenie z 500+.
Co w sytuacji, gdy rozprawa rozwodowa dopiero trwa i nie mamy podstawy do złożenia wniosku? W takiej sytuacji należy złożyć wniosek ze wskazaniem, iż postępowanie w sprawie o rozwód, czy o ustalenie alimentów jest w toku i nie mamy prawomocnego orzeczenia sądu. Należy bowiem pamiętać, iż tylko prawomocne orzeczenie ma moc prawną i rodzi skutki prawne. Wtedy nasz wniosek zostanie zawieszony, a my otrzymamy termin, w którym zobligowani zostaniemy do dostarczenia prawomocnego orzeczenia. Datą wniesienia wniosku będzie wtedy data rzeczywistego wniesienia wniosku, a nie data uzupełnienia jego braków poprzez dostarczenie tytułu wykonawczego.
Czy alimenty wliczane są do dochodu?
Kryterium dochodowe dotyczy tylko rodziców lub opiekunów wnioskujących o świadczenie na pierwsze lub jedyne dziecko w rodzinie w wieku do ukończenia 18 roku życia. Ważnym jest, iż dane o dochodach pozyskuje gmina samodzielnie, nie trzeba załączać tych informacji do wniosku. Przy ustaleniu prawa do świadczenia na pierwsze lub jedyne dziecko uwzględnia się otrzymywane alimenty oraz stypendia socjalne. Nie wlicza się do niego natomiast świadczeń pielęgnacyjnych oraz zasiłku rodzinnego. Jeżeli więc otrzymujemy alimenty od drugiego rodzica na dziecko, musimy doliczyć tą kwotę do naszego dochodu i nadal zmieścić się w kwocie gwarantującej nam przyznanie świadczenia. Należy wskazać natomiast, iż kwoty alimentów świadczone na rzecz innych osób ( tj. spoza rodziny) są odliczane od dochodu.
Istotne jest, iż do czasu rozwodu lub separacji orzeczonych prawomocnymi orzeczeniami sądu, współmałżonkowie tworzą rodzinę, dlatego też dochód liczony będzie jak dla dotychczasowo istniejącej rodziny.
Rodzina patchworkowa
Ze świadczenia wychowawczego 500 zł skorzystać mogą również rodziny niepełne, które stworzyły "nową" rodzinę z innym partnerem życiowym. Jeżeli partnerzy żyją w związku nieformalnym i mają dzieci z poprzednich związków oraz wychowują, co najmniej jedno wspólne dziecko, to wówczas świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko będzie uzależnione od kryterium dochodowego, a na pozostałe dzieci bez względu na dochód. Do składu rodziny wlicza się wtedy wszystkie mieszkające z nimi i pozostające na ich utrzymaniu dzieci.