Jeżeli dziecko
urodziło się w czasie trwania małżeństwa, istnieje domniemanie, że ojcem
dziecka jest mąż matki – to mąż matki figuruje w akcie urodzenia dziecka jako
ojciec i nie ma znaczenia, czy on jest ojcem biologicznym. W takim przypadku
ojcostwo dziecka jest z góry ustalone, a wyznacza je sam fakt urodzenia się
dziecka w małżeństwie;
Jeżeli dziecko nie pochodzi z małżeństwa, ojciec dziecka może je uznać poprzez złożenie oświadczenia w Urzędzie Stanu Cywilnego lub konsulacie. W sytuacji wyjątkowej, a mianowicie, w razie niebezpieczeństwa grożącemu bezpośrednio życiu ojca lub dziecka, np. obawa rychłej śmierci ze względu na nieuleczalną chorobę, uznanie może nastąpić również przed notariuszem albo złożone do protokołu wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy.
Uznanie dziecka jest to oświadczenie mężczyzny, w którym stwierdza on, że dane dziecko pochodzi od niego i chce, aby było uważane za jego dziecko. Uznanie dziecka jest aktem dobrowolnym, nikt bowiem nie może zmusić faktycznego ojca dziecka do złożenia takiego oświadczenia.
Należy pamiętać, że nie zawsze będzie możliwe uznanie dziecka – m.in. będzie miało to miejsce w przypadkach gdy:
· dziecko jest już pełnoletnie,
· zachodzi wątpliwość, co do tego, czy osoba, która składa oświadczenie, faktycznie jest ojcem dziecka,
· inny kierownik USC lub konsul już przyjął lub odmówił przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa,
· sąd wszczął postępowanie o ustalenie ojcostwa. Może to zrobić m.in. na wniosek dziecka, jednego z rodziców bądź prokuratora – jeżeli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego.
Oświadczenie o uznaniu może złożyć ojciec dziecka jedynie osobiście.
Osoba, która ukończyła lat 16, lecz nie jest jeszcze pełnoletnia, może złożyć oświadczenie o uznaniu dziecka, jednakże jedynie przed sądem opiekuńczym.
Uznanie dziecka wywołuje skutki w sferze osobistej dziecka oraz mężczyzny, który je uznał, w sferze majątkowej i dziecka, i mężczyzny, a często także matki. Konsekwencją uznania jest przede wszystkim fakt samego ustalenia ojcostwa. Od momentu uznania dziecko ma oboje rodziców, a ponadto:
- ojciec zyskuje władzę rodzicielską nad uznanym dzieckiem,
- od chwili uznania dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z tymi, które są niezbędne do dokonania uznania,
- od momentu uznania dziecko nabywa prawo do dziedziczenia ustawowego po ojcu,
- wskutek uznania na ojcu spoczywa obowiązek alimentacyjny w stosunku do dziecka.